Làm thế nào để học từ vựng tiếng Anh? (P1.)
Trong suốt quá trình mình hướng dẫn các bạn học ngữ pháp cũng như IELTS, "Làm thế nào để có thể học tốt từ vựng?" là một trong những câu hỏi mình hay nhận được nhất. Đối với mình thì câu trả lời cho vấn đề này sẽ gồm 2 phần, mà nếu thiếu đi sự chỉn chu của một trong hai thì đều dẫn đến sự không tối ưu:
- Ghi chép (take note) từ vựng: cần phải đầy đủ
- Ghi nhớ: cần phải lặp đi lặp lại
Mình có lướt qua một vài trang hướng dẫn cách học từ vựng tiếng Anh nhưng chủ yếu chỉ đề cập đến một trong hai phần trên mà không nhấn mạnh đến việc phải có cả hai thì việc học từ vựng mới thực sự hiệu quả. Những bài viết đó đa phần chỉ nêu các thủ thuật để ghi nhớ hoặc có nói về cách take note từ vựng nhưng không thực sự đầy đủ và dễ hình dung để người đọc có thể áp dụng ngay. Và đấy là lý do vì sao post này lại ra đời.
Phần 1. Cách ghi chép từ vựng
Kể lại chuyện ngày xưa một chút, trong đội tuyển thi HSGQG thời cấp ba thì mình không phải là người biết nhiều từ vựng nhất (tất nhiên là vẫn phải đủ để có thể làm được bài nhe :))) nhưng phần viết của mình lại rất hay được cô giáo khen, hehe ( ᐛ )و. Mình nghĩ đó là nhờ rất nhiều vào việc take note cẩn thận như dưới đây: từ nào cũng được hiểu khá kỹ, tạo điều kiện cho việc sử dụng linh hoạt. Ban đầu bạn có thể thấy làm như này tốn thời gian nhưng thực chất về lâu dài lại tiết kiệm thời gian rất nhiều: bạn biết từ nào cũng chắc chắn từ đấy và thậm chí biết cả họ từ. Quan điểm của mình là note từ nào cũng phải dùng được (đặt câu) luôn thì mới tính là đã học từ; còn không thì thà đừng học, khỏi mất thời gian. Túm lại là mình note từ vầy nè:
Từ /phiên âm/ (loại từ - verb, noun, adj…)
nghĩa
nghĩa này có cấu trúc gì thì ghi thêm vào (nghĩa thì viết bằng tiếng Việt cho dễ hiểu cũng được; cấu trúc thì có thể chọn một cái tiêu biểu)
Eg. lấy ví dụ cho nghĩa và cấu trúc
Lưu ý: Có thể ghi thêm nghĩa thứ 2, tương tự như nghĩa 1. Chỉ ghi một nghĩa cũng không sao cả. Mình thường note 1-2 nghĩa đầu vì nó phổ biến nhất, hoặc nghĩa đang dùng trong câu mình đọc, đôi khi mình ghi thêm nghĩa mình thích của từ. Về ví dụ, luôn luôn phải có nha, phần này giúp cho mình hình dung rõ hơn không chỉ lúc này mà bất cứ lúc nào xem lại notes, đây cũng là phần rất nhiều bạn bỏ qua. Có thể dùng luôn câu trong đề mình đang làm hay dùng ví dụ trong từ điển cũng okay hết, miễn sao dễ hiểu và thể hiện được nghĩa cũng như cấu trúc.
Từ liên quan: dạng danh từ, động từ, tính từ của từ ban đầu - thường nằm gần (trên hoặc dưới từ ban đầu) trong từ điển. Lưu ý: nên ghi thêm ít nhất 1 cấu trúc và 1 ví dụ cho mỗi từ liên quan.
Để dễ hình dung thì giả sử mình cần học từ enjoy. Sau khi tra từ điển (mình hay dùng Oxford Advanced Learner's Dictionary - bản giấy hay online đều ổn hen), những nội dung sau đây sẽ được note vào vở (phần in đậm là phần sẽ ghi bằng mực đỏ, phần in nghiêng là mình chú thích thêm cho các bạn hình dung):
enjoy (v) /ɪnˈdʒɔɪ/
- thích làm gì - enjoy sth/enjoy doing sth
Eg. I enjoy playing tennis and squash - (nghĩa này không ghi vào cũng được, nếu bạn thấy bị nhiều quá) cảm thấy vui vẻ - enjoy yourself
Eg. They all enjoyed themselves at the party
---> enjoyable (adj) /ɪnˈdʒɔɪəbl/ thú vị
Eg. an enjoyable weekend/experience (từ này không có cấu trúc gì đặc biệt nên mình bỏ qua phần cấu trúc, ghi thẳng ví dụ)
---> enjoyment (n) /ɪnˈdʒɔɪmənt/ sự vui vẻ, thích thú, tận hưởng - enjoyment in (doing) sth
Eg. Children seem to have lost their enjoyment in reading
FYI, các cấu trúc và nghĩa mình đều tham khảo từ Oxford Advanced Learner's Dictionary bản online:
https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/enjoy
https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/enjoyable
https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/enjoyment
Phần nghĩa tiếng Việt thì các bạn có thể tự dịch từ nghĩa tiếng Anh hoặc dùng từ điển Anh-Việt để đối chiếu cái nào khớp thì ghi vào thôi.
Tadaaa... Vậy là xong bước 1 hết sức quan trọng cho việc học từ vựng rồi. Không chỉ tiếng Anh mà bất cứ môn học nào, ở cấp học nào thì mình cũng đều thấy việc ghi chép chỉn chu là nền tảng quan trọng cho việc hiểu bài và nhớ lâu. Có vẻ hơi tốn công sức một chút nhưng thực ra lại cực kỳ xứng đáng. Thà tốn thời gian ban đầu tạo nền thật vững để sau này đi thật nhanh, chứ xây nền qua loa để rồi mãi mãi luẩn quẩn nhầm hết thứ này sang thứ kia thì vừa phí thời gian lại vừa đau khổ.
Bài tiếp theo mình sẽ nói về cách ghi nhớ sau khi đã take note kỹ càng như thế này. Stay tuned!
Just a quick update: Các bạn có thể xem thêm phần 2 tại Làm thế nào để học từ vựng tiếng Anh? (P2.)